Griffon/Griffin

Griffon, genellikle aslan vücutlu, kartal kanatlı ve kafalı mitolojik yaratıktır. Orta Çağ'da aslan hayvanların kralı, kartal ise kuşların kralı olarak kabul edildiğinden, griffonun güçlü ve görkemli bir yaratık olduğu düşünülüyordu. Antik çağlardan beri, griffinler hazineleri ve paha biçilmez malları korumakla tanınırlardı.

Antik Yunancada "kıvrılmış", "kırık" anlamındaki "grýps veya gryphos" sözcüklerinden türediği düşünülür. Latinceye "grýphus" şeklinde geçmiştir.

Griffinlerin ön ayakları genellikle pençelerle tasvir edilir, ancak bazı eski çizimlerde aslanın ön ayaklarına sahiptir. Genellikle bir aslanın arka bacakları ve kuyruğuyla çizilmiştir. Bir kartal başına  eklenen kulaklar en belirgin özelliklerinden biridir. Bunlar bazen aslan kulakları olarak tanımlanır. Nadiren de olsa bir griffon kanatsız olarak tasvir edilir.

M.Ö 3000 yıllarına kadar uzanan Eski İran ve Eski Mısır sanatında dört ayaklı ve kuş başlı griffin benzeri melezlerin temsilleri vardır. Mısır'da, "İki Köpek Paleti" olarak bilinen bir kozmetik paletinde griffin benzeri bir hayvan görülmüştür.

İran mitolojisinde griffona "Aslan-Kartal" anlamına gelen Shirdal denmiştir. Shirdal, M.Ö 2. yüzyılın sonlarından beri İran'ın antik sanatında görülmektedir. Shirdal ilk kez M.Ö 3000 gibi erken bir tarihte Susa'da bulunan silindir mühürlerde ortaya çıktı.

Griffine özellikle Yunan ve Avrupa söylencelerinde rastlansa da köklerinin Ortadoğu olduğu sanılmaktadır. Ortaçağ Avrupa'sında özellikle Gotik süsleme amaçlı (gargoyle) yakın zamanlarda ise armacılıkta kullanılmıştır. Yunan söylencelerinde Zeus'un Tazıları olarak anılan griffinler tek gözlü bir İskit halkı olan Arimaspiasların ile savaşmış ve tanrıların altınlarına bekçilik etmiştir. Eski Ahit'te bahsi geçen ve Ahit Sandığına bekçilik eden Kherubim adlı yaratığın bir griffon olduğu sanılmaktadır.

Adrienne Mayor'un iddiasına göre 86-71 milyon yıl önce yaşadığı sanılan papağan benzeri bir başı olan Protoceraptos iskeletlerinin Altay Dağlarındaki altın madenlerinde bulunması griffin efsanelerinin çıkmasını sağlamıştır.

Kaynak:

https://en.wikipedia.org/wiki/Griffin

Özhan Öztürk - Dünya Mitolojisi